Ένα νέο σύστημα συνδέει τον εγκέφαλο με ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή μέσω διεπαφής, το οποίο επιτρέπει σε παράλυτους ασθενείς να παίζουν μουσική με τη χρήση του εγκεφάλου τους.
Η νέα μέθοδος, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Music and Medicine” (Μουσική και Ιατρική), σύμφωνα με το “Nature”, αναπτύχθηκε από ερευνητές των βρετανικών πανεπιστημίων του Πλίμουθ και του Έσσεξ, με επικεφαλής τον συνθέτη και ειδικό στην μουσική μέσω υπολογιστών Εδουάρδο Μιράντα.
Η νέα μέθοδος, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Music and Medicine” (Μουσική και Ιατρική), σύμφωνα με το “Nature”, αναπτύχθηκε από ερευνητές των βρετανικών πανεπιστημίων του Πλίμουθ και του Έσσεξ, με επικεφαλής τον συνθέτη και ειδικό στην μουσική μέσω υπολογιστών Εδουάρδο Μιράντα.
Το σύστημα αυτό επιτρέπει σε σοβαρά παράλυτους, που μπορούν να κινήσουν μόνο τα μάτια τους και ελαφρά το κεφάλι τους, να «δημιουργήσουν» μουσική μόνο με το μυαλό τους. Η συσκευή αναγνωρίζει τους ανεπαίσθητους ηλεκτρικούς παλμούς των νευρώνων και τους μετατρέπει σε μελωδίες σε ένα κομπιούτερ.
Οι μέχρι τώρα μελέτες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με την μουσική μπορεί να ωφελήσει όσους πάσχουν από νευροεκφυλιστικές νόσους όπως η άνοια και το Πάρκινσον, αλλά μέχρι τώρα όσοι δεν μπορούσαν να κινήσουν σχεδόν καθόλου τους μυς τους, δεν ήσαν σε θέση να επωφεληθούν κι αυτοί, καθώς έπρεπε να περιοριστούν μόνο στην παθητική ακρόαση της μουσικής και όχι στην ενεργητική δημιουργία της.
Η ανάπτυξη διεπαφών μεταξύ εγκεφάλου και υπολογιστή, κατά τα τελευταία χρόνια, είναι ένας τομέας όπου σημειώνονται συνεχείς εξελίξεις, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίησή τους στην ιατρική. Οι χρήστες-ασθενείς μαθαίνουν όλο και περισσότερο να εξοικειώνονται με τέτοια συστήματα που επιτρέπουν την εκτέλεση διαφόρων δραστηριοτήτων με μόνη τη σκέψη και με «μεσάζοντα» τον κομπιούτερ.
Οι μέχρι τώρα μελέτες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με την μουσική μπορεί να ωφελήσει όσους πάσχουν από νευροεκφυλιστικές νόσους όπως η άνοια και το Πάρκινσον, αλλά μέχρι τώρα όσοι δεν μπορούσαν να κινήσουν σχεδόν καθόλου τους μυς τους, δεν ήσαν σε θέση να επωφεληθούν κι αυτοί, καθώς έπρεπε να περιοριστούν μόνο στην παθητική ακρόαση της μουσικής και όχι στην ενεργητική δημιουργία της.
Η ανάπτυξη διεπαφών μεταξύ εγκεφάλου και υπολογιστή, κατά τα τελευταία χρόνια, είναι ένας τομέας όπου σημειώνονται συνεχείς εξελίξεις, με ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίησή τους στην ιατρική. Οι χρήστες-ασθενείς μαθαίνουν όλο και περισσότερο να εξοικειώνονται με τέτοια συστήματα που επιτρέπουν την εκτέλεση διαφόρων δραστηριοτήτων με μόνη τη σκέψη και με «μεσάζοντα» τον κομπιούτερ.
Ο Μιράντα και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τη δοκιμασμένη τεχνική του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, εισάγοντας ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο για να «πιάσουν» τα αδύναμα ηλεκτρικά σήματα των νευρώνων. Το «κόλπο» είναι να μάθει ο ασθενής να συσχετίζει συγκεκριμένα εγκεφαλικά σήματα που βλέπει στην οθόνη του υπολογιστή, με συγκεκριμένα μουσικά μοτίβα.
Οι χρήστες μαθαίνουν να «πατούν» κουμπιά που αναβοσβήνουν στην οθόνη, απλώς με το να στρέφουν σε αυτά την προσοχή τους. Ένα πλήκτρο μπορεί να αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη μελωδία και ένα άλλο σε μια διαφορετική. Ο χρήστης επίσης μαθαίνει να αυξομειώνει την (νοητική) ένταση με την οποία «πατά» τα διάφορα πλήκτρα, ώσπου τελικά -με λίγη εξάσκηση- δημιουργεί δικές του μελωδίες, σαν να πατά πλήκτρα σε ένα πιάνο.
Προϋπόθεση για να πετύχει η νέα τεχνική, είναι να μπορούν οι ασθενείς να ελέγχουν την κίνηση των ματιών τους, ώστε να κατευθύνουν την προσοχή τους σε διαφορετικά σημεία της οθόνης. Σύμφωνα με τον Μιράντα, η ματιά μετατρέπεται στο ισοδύναμο του «ποντικιού» του υπολογιστή.
Ορισμένοι μουσικοθεραπευτές πάντως πρότειναν ότι το σύστημα θα πρέπει μελλοντικά να διαμορφωθεί έτσι ώστε να μοιάζει περισσότερο με μουσικό όργανο, π.χ. με πληκτρολόγιο πιάνου. Όμως μέχρι στιγμής υπάρχει δυσκολία να αυξηθεί σε περισσότερα από τέσσερα ο αριθμός των πλήκτρων ή των «κλειδιών», αν και ο Μιράντα εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα καταστεί τελικά εφικτός ο πολλαπλασιασμός τους.
Οι χρήστες μαθαίνουν να «πατούν» κουμπιά που αναβοσβήνουν στην οθόνη, απλώς με το να στρέφουν σε αυτά την προσοχή τους. Ένα πλήκτρο μπορεί να αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη μελωδία και ένα άλλο σε μια διαφορετική. Ο χρήστης επίσης μαθαίνει να αυξομειώνει την (νοητική) ένταση με την οποία «πατά» τα διάφορα πλήκτρα, ώσπου τελικά -με λίγη εξάσκηση- δημιουργεί δικές του μελωδίες, σαν να πατά πλήκτρα σε ένα πιάνο.
Προϋπόθεση για να πετύχει η νέα τεχνική, είναι να μπορούν οι ασθενείς να ελέγχουν την κίνηση των ματιών τους, ώστε να κατευθύνουν την προσοχή τους σε διαφορετικά σημεία της οθόνης. Σύμφωνα με τον Μιράντα, η ματιά μετατρέπεται στο ισοδύναμο του «ποντικιού» του υπολογιστή.
Ορισμένοι μουσικοθεραπευτές πάντως πρότειναν ότι το σύστημα θα πρέπει μελλοντικά να διαμορφωθεί έτσι ώστε να μοιάζει περισσότερο με μουσικό όργανο, π.χ. με πληκτρολόγιο πιάνου. Όμως μέχρι στιγμής υπάρχει δυσκολία να αυξηθεί σε περισσότερα από τέσσερα ο αριθμός των πλήκτρων ή των «κλειδιών», αν και ο Μιράντα εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα καταστεί τελικά εφικτός ο πολλαπλασιασμός τους.
